Mulders Wijnkopers

foto0917-50.jpg
Cheese-and-Wine-Tasting-9.jpg
cantina-ongaresca-4-1.jpg
cantina-ongaresca-3-1.jpg
visit1.jpg

Italië

De Grieken noemden het Oenotria, Wijnland! Een toepasselijke naam voor wat nu (Zuid) Italië is. Italië is immers een wijnland bij uitstek. Groot, gevarieerd en tegelijk ook onbekend. Misschien komt dat omdat de Italianen hun creativiteit niet altijd in de juiste marketingbanen weten te leiden. Zie het enorme aantal wijnen en bijbehorende herkomstbenamingen. Anderzijds zou dit gegeven een uitdaging voor avontuurlijke wijnliefhebbers moeten zijn.

En er is meer dat Italië uniek maakt. Geen enkel ander land kan zich er op beroemen dat het wijnbouw heeft in letterlijk alle gewesten. In Italië is dat van het hoge noorden tot in het diepe zuiden. Nog een detail: in het ontwerpen van hun etiketten laten de Italianen iedereen ver achter zich.

Lokale tradities

Hoewel Italië een mediterraan land is, zorgt de verspreiding van wijnbouwgebieden over het hele land ervoor dat de druiven onder wisselende klimaatsomstandigheden groeien. Het noorden is in de regel wat koeler en natter dan het zuiden. Een belangrijke kwaliteitsfactor in dit verband is de ligging van de wijngaarden. Vooral in het warme zuiden geldt: hoe hoger hoe beter.

Italië is eeuwen lang een land geweest van onafhankelijke regio's. Elk van die regio's ontwikkelde een eigen identiteit. In taal en gebruiken, in de keuken en in de wijnbouw. Tegelijk heeft Italië altijd open gestaan voor invloeden van buitenaf. Ook dat heeft zijn sporen achtergelaten in de wijngaarden. Al bij al kent het land een enorme veelheid aan inheemse en internationale druivenrassen.

Van al die rassen verdienen er minstens twee een speciale vermelding: nebbiolo en sangiovese. De eerste gedijt alleen maar in Piemonte. De tweede is in grote delen van het land aangeplant, maar dankt zijn reputatie aan de vooral aan de grote wijnen uit Toscane. Beide geven rode wijnen van internationale allure.

Een opvallend verschijnsel in delen van Noord Italië is de geleiding van de druivenranken langs pergola's. Deze geleidingswijze is ondanks zijn landschappelijke aantrekkelijkheid wel op de terugweg. Draadgeleiding geeft nu eenmaal een betere kwaliteit fruit.

Op het gebied van vinificatietechnieken biedt Italië eveneens een grote variatie. Een van de meest in het oog springende gebruiken is het laten indrogen van al geplukte druiven. Deze techniek wordt toegepast voor zogeheten recioto en passito wijnen.

Wijngebieden

Noord Italië

Noord Italië omvat enkele zeer grote wijnregio's die behalve een groot volume ook gemeen hebben dat een groot deel van hun productie een herkomstbenaming voor kwaliteitswijnen draagt. Het gaat o.a. om Piemonte, Lombardia, Veneto en Friuli.

Piemonte

Piemonte vormt samen met Toscane dé referentie voor Italië als wijnland. Het is een heuvelachtig gebied in het noordwesten, met als bekende plaatsen de truffelhoofdstad Alba en Asti. Piemonte kent een grote variatie aan wijnen, wat tot uitdrukking komt in de vele tientallen DOC's. Een vaak gebruikte, min of meer regionale herkomstbenaming voor cépagewijnen, waaronder de allergrootste, binnen de streek is Langhe.

Piemonte staat voor alles te boek als de regio voor rode wijnen van de nebbiolo. De bekendste daarvan zijn Barolo en Barbaresco. Piemonte heeft echter nog heel veel meer te bieden.

Wat makkelijker toegankelijke alternatieven voor de Nebbiolo's zijn wijnen als Barbera en Dolcetto. Deze wijnen zijn in de jaren 90 min of meer herontdekt en hebben sindsdien een dramatische stijging in kwaliteit te zien gegeven.

Ook de minder bekende witte uit deze regio, zoals Gavi en Roero, zijn zeer de moeite waard. Een andere troef van Piemonte, en dan vooral van Asti, zijn mousserende wijnen zoals Spumante en de fruitige, lichtzoete Moscato.

Lombardia

Lombardia (Lombardije) ligt wat betreft wijn in de schaduw van Piemonte, maar het produceert wel Italië's beste mousserende wijnen. Ze komen uit Franciacorta. Andere namen om te onthouden zijn die van Valtellina (rood), Oltrepo Pavese en Lugana (wit).

Trentino & Südtirol / Alto Adige

Aan de voet van de Alpen liggen de gebieden Trentino en Südtirol/Alto Adige. Een veel geproduceerde wijn in dit deel van Italië is Pinot Grigio. Een rode specialiteit van Trentino is de Teroldego Rotaliano.

Het oorspronkelijk Oostenrijkse en nog steeds overwegend Duitstalige Südtirol / Alto Adige kent een zeer groot aantal druivenrassen. Het merendeel komt als cépagewijn op de markt. Bij wit zijn dat o.a. Pinot Bianco, Sauvignon en Gewürztraminer (genoemd naar het dorpje Tramin), bij rood o.a. de streekspecialiteit Lagrein en Merlot.

Veneto

Gemeten naar volume is Veneto de grootste Italiaanse regio voor DOC-wijnen. De Veneto strekt zich uit van het Gardameer tot voorbij Venetië en van de Alpen tot aan de Po. Het centrum van de Veneto is Verona, de officieuze wijnhoofdstad van heel Italië. Uit de omgeving van Verona komen enkele zeer bekende wijnen, zoals de witte Soave en Bianco di Custoza, evenals de rode Bardolino en Valpolicella. Van de Bardolino bestaat ook een smakelijke roséversie in de vorm van de chiaretto, van de Valpolicella een krachtige Amarone versie, een soort 'droge port'.

Friuli - Venezia Giulia

Regio in het uiterste noordoosten, bekend om eersteklas witte wijnen, met voorop die uit Collio. Het zijn cépagewijnen die behoren tot de meest gezochte van heel Italië. Zeer goede Sauvignon. Andere specialiteiten zijn Friulano (de nieuwe naam voor de vroegere Tocai friulanano), Ribolla gialla en Picolit, de laatste voor zoete wijnen.

Andere interessante DOC's zijn hier Isonzo en Grave del Friuli. Evenals in de Veneto produceert Friuli de nodige rode wijn van druiven als merlot en cabernets.

Aosta & Liguria

Noord Italië omvat ook nog twee kleine wijngebieden waarvan de wijnen maar zelden in het buitenland te zien zijn. Het ene is de landschappelijk adembenemend mooie Ligurische kust bij Genua, waar op steile hellingen aan zee witte wijnen als Cinque Terre worden geproduceerd.

In de Alpen ligt het overwegend Franstalige Valle d'Aosta / Valle d'Aoste met specialiteiten die grote overeenkomsten vertonen met die uit het aangrenzende valais in Zwitserland.

Midden Italië

Emilia-Romagna

Tussen de Po en Rome ligt het hart van Italië, met als bekendste gewest en tegelijk beroemdste wijngebied Toscane. Eerst komt echter Emilia-Romagna, een van de vruchtbaarste gebieden van Italië. Echt grote wijnen komen hier niet vandaan, wel een paar heel plezierige. Een daarvan is de droge, licht mousserende Lambrusco, de andere Sangiovese di Romagna.

Toscana

Toscane is de streek die zich het meest leent voor clichés over landschap, wijn en cultuur. De meeste kloppen nog ook! Heuvels met cipressen, olijfbomen en wijngaarden. Prachtige oude steden en stadjes. De clichéwijn van de streek is Chianti en die wijn maakt zijn reputatie nog aardig waar ook. Chianti bestaat uit verschillende deelzones, waarvan de zone Classico terecht het beroemdst is. Hoofdbestanddeel van de Chianti is de sangiovese.

Dezelfde druif is ook aangeplant in andere beroemde DOCG's in de omgeving: Brunello di Montalcino en Vino Nobile di Montepulciano. Beide wijnen ondergaan een vrij lange houtrijping; de eveneens aantrekkelijke versies zonder houtrijping zijn de Rosso di Montalcino en Rosso di Montepulciano. De derde DOCG in het rijtje is Carmignano.

Nog een naam voor grote rode wijnen is Bolgheri. Deze DOC werd speciaal gecreëerd voor enkele experimentele maar prestigieuze wijnen die lange tijd buiten het 'systeem' vielen. Ter afsluiting van rood nog een DOCG voor een onvervalste sangiovesewijn: Morellino di Scansano.

Hoewel rood de boventoon voert, produceert Toscane ook enkele interessante witte wijnen, zoals de DOCG Vernaccia di San Gimignano.

Een heuse Toscaanse specialiteit is de Vin Santo. Deze wijn kan zowel droog als zoet smaken. Kenmerkend voor zijn smaak is een lange rijping in kleine vaatjes, waarbij de inwerking van zuurstof voor een aangenaam oxidatief karakter zorgt. Of je er koekjes in moet dopen is nog maar de vraag...

Umbria

Ten zuiden van Toscane ligt Umbrië. Het kan in menig opzicht met zijn beroemde buurgewest concurreren, zowel in landschappelijk als cultureel opzicht. Ook als het om wijn gaat, is dit een rijk bedeeld gewest. De bekendste wijn uit Umbrië is de witte Orvieto, maar wellicht toch interessanter zijn rode wijnen zoals Sagrantino di Montefalco en Torgiano.

Marche, Abruzzo & Lazio

Het gewest Marche (De Marken) ligt aan de Adriatische Zee. De bekendste wijn daar vandaan is de witte Verdicchio, wellicht een van de beste 'viswijnen' uit het Middellandse Zeegebied. Uit dezelfde streek komen ook aantrekkelijke rode, resp. de Rosso Piceno en de Rosso Conero.

Uit het aangrenzende, bergachtige gewest Abruzzo (Abruzzen) komt een aardige rode wijn van de montepulciano, de Montepulciano d'Abruzzo.

In Lazio (Latium), de streek bij Rome, voeren neutrale witte wijnen de boventoon. Die met de meest opvallende naam is ongetwijfeld Est!Est!!Est!! di Montefiascone, de bekendste Frascati.

Het Zuiden en de Eilanden

Het zuiden van Italië - het oorspronkelijke Oenotria! - was lange tijd leverancier van anonieme bulkwijnen maar begint zo zoetjes van zich te doen spreken met kwaliteitswijnen. Deze worden in de regel gemaakt van zeer originele, lokale druivenrassen, met o.a. greco en fiano voor wit, aglianico, negroamaro, gaglioppo en primitivo voor rood.

Campania, Basilicata & Puglia

Direct ten zuidoosten van Napels ligt de Campania. Uit dit gebied kwam de beroemdste wijn uit de Oudheid, de Falerner. Diezelfde Campania heeft zich de afgelopen tijd sterk geprofileerd als gebied voor authentieke wijnen van hoge kwaliteit, zoals de rode DOCG-wijn Taurasi, een van de allerbeste uit het hele zuid. Ook de witte, zoals Fiano d'Avellino ... zijn zeer de moeite waard.

Andere namen om op te letten voor rood zijn Aglianico del Vulture uit Basilicata en Salice Salentino uit de 'hak' van Puglia (Apulië). Verrassend wit komt ondermeer uit Locorotondo, eveneens in Apulië.

Sardegna

Het eiland Sardinië is een wereld op zich zelf, net als het vlakbij liggende Corsica. Zeker qua wijn. Een blik op de indrukwekkend lange lijst van druivensoorten met veelal zeer exotisch aandoende druivensoorten zegt wat dat betreft genoeg. Ze zijn deels van Spaans-Catalaanse origine, deels inheems. De belangrijkste soort voor rood is de cannonau, die soms bijna portachtige wijnen kan produceren. Voor wit is dat de vermentino, in stijl variërend van vrij zwaar tot aangenaam fris.

Sicilia

Sicilië is een ware gigant. Met een beplante oppervlakte van 200.000 hectare telt het bijna evenveel wijngaarden als heel Argentinië! En meer dan dat, Sicilië biedt ook wijnen die zich met de internationale top kunnen meten. Die wijnen komen meestal uit wijngaarden op relatief grote hoogte boven zeeniveau, dus met relatief gematigde temperaturen. Een tweede kwaliteitsfactor is toepassing van hoogst geavanceerde keldertechnieken. Aan beperkingen die aan DOC's verbonden zijn laat men zich weinig gelegen liggen. Wat telt is de smaak, ongeacht of die nu komt van chardonnay en cabernet of van goede lokale soorten, zoals inzolia en cataratto voor wit, en nero d'avola voor rood. Met Marsala tenslotte heeft Sicilië een oertraditionele versterkte wijn in huis.